Cá tính ảnh hưởng đến hành vi lãnh đạo lớn đến như thế nào?

Sếp mới tỏ ra đầy nhiệt huyết khi bắt đầu một dự án và khiến cả nhóm tin rằng mọi thứ đang diễn ra rất thuận lợi. Tuy nhiên, sau một trục trặc nhỏ, sếp bất ngờ nổi giận, quát tháo cả nhóm rồi rời khỏi phòng trong sự tức tối. Điều gì vừa xảy ra vậy? Cả nhóm trở nên hoang mang và không hiểu chuyện gì đang diễn ra. 

Đây là ví dụ điển hình của một phong cách lãnh đạo mang đặc điểm cảm xúc thất thường, khi cảm xúc cá nhân chi phối mạnh đến hành vi và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc tập thể. 

Một số lãnh đạo sở hữu cá tính mãnh liệt và tràn đầy năng lượng, những yếu tố giúp họ đắm mình vào công việc với sự đam mê. Tuy nhiên, khi cảm xúc mãnh liệt không được kiểm soát đúng mức, họ có thể trở nên khó đoán hoặc thay đổi tâm trạng thất thường trong mắt người khác. Trong hệ thống Hogan, đặc điểm này được gọi là Excitable (Tính khí dễ bùng nổ). 

Khi hành vi bộc lộ đặc điểm Excitable, người lãnh đạo có thể gặp nhiều trở ngại trong việc quản trị nhóm. Hãy cùng khám phá những điểm mạnh và thách thức liên quan đến đặc điểm này trong bối cảnh lãnh đạo. 

Đặc điểm của Nhà lãnh đạo có xu hướng Excitable (dễ bị kích động, dễ bùng nổ cảm xúc) 

Bộ ba công cụ đánh giá tính cách cốt lõi của Hogan được thiết kế để đo lường các điểm mạnh về tính cách, các yếu tố gây cản trở hiệu quả (derailers) và hệ thống giá trị cá nhân. Trong đó, các yếu tố cản trở, hay còn gọi là mặt tối của tính cách được đánh giá thông qua Khảo sát Phát triển của Hogan (Hogan Development Survey – HDS). Đây là những hành vi dễ bị lạm dụng trong điều kiện căng thẳng, áp lực, chủ quan hoặc buồn chán. 

Excitable là một trong 11 thang đo của HDS, dùng để đánh giá mức độ mà hành vi tràn đầy năng lượng và cảm xúc có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất công việc. Trong điều kiện bình thường, sự đam mê và nhiệt huyết có thể là điểm mạnh của một cá nhân. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, những đặc điểm này có thể biến thành thất vọng, mất phương hướng và bộc phát cảm xúc quá mức. Một nhà lãnh đạo hôm nay tràn đầy hứng khởi nhưng hôm sau lại cáu kỉnh và nản chí sẽ dần dần tạo ra hình ảnh thiếu ổn định và khó đoán trong mắt người khác. 

Lãnh đạo mang đặc điểm Excitable thường khởi nguồn từ sự đam mê mạnh mẽ, họ thực sự quan tâm đến con người và công việc. Họ có xu hướng yêu thích cái mới và thường làm việc theo từng đợt bùng nổ năng lượng. Những người lãnh đạo sẵn sàng thể hiện trọn vẹn dải cảm xúc thường đóng vai trò bổ sung hiệu quả cho những đồng nghiệp kín tiếng hơn – một sự kết hợp thường thấy trong các mô típ truyền thông đại chúng, như cặp đôi nổi tiếng Kirk và Spock trong phim Star Trek. 

Thể hiện cảm xúc giúp người lãnh đạo tránh bị xem là vô cảm, thờ ơ hoặc thiếu quan tâm. Tuy nhiên, sự thay đổi cảm xúc quá lớn lại không phải lúc nào cũng có lợi trong vai trò lãnh đạo. Khi căng thẳng làm dâng trào cảm xúc, nhà lãnh đạo cần biết điều chỉnh cách thức thể hiện cảm xúc tiêu cực một cách phù hợp và hiệu quả. 

Tác động tiêu cực của sự bùng nổ cảm xúc trong môi trường làm việc 

Hành vi nóng nảy, thất thường có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng của người lãnh đạo và gây xáo trộn trong môi trường làm việc. Một nhà lãnh đạo thể hiện cảm xúc tiêu cực không đúng lúc như quát mắng, rút lui khỏi tập thể, hoặc ngừng cống hiến trong vai trò của mình sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất của cả đội ngũ. Tệ hơn, những hành vi này có thể khiến nhân viên cảm thấy hoang mang, tổn thương, thậm chí sợ hãi và ngại lên tiếng. 

Những người lãnh đạo có điểm Excitable cao thường dễ bộc lộ cảm xúc mạnh, phản ứng thái quá, hoặc mất kiểm soát trước áp lực. Họ khởi đầu công việc với sự đam mê mãnh liệt nhưng cũng dễ cảm thấy thất vọng khi mọi việc không như kỳ vọng. Dù thường rất hợp tác và nhiệt tình, họ vẫn có thể bị nhìn nhận là thiếu định hướng hoặc thiếu khả năng phục hồi. Chính những phản ứng khó lường này gây ra sự thiếu rõ ràng về định hướng và khiến họ bị đánh giá là thiếu quyết đoán và không đáng tin cậy. 

Đối với các nhà lãnh đạo mang đặc điểm Excitable, việc điều tiết cảm xúc đòi hỏi một năng lực quan trọng: tự nhận thức chiến lược. Bao gồm việc hiểu rõ điểm mạnh, điểm hạn chế của bản thân, cũng như cách người khác nhìn nhận mình, tức là danh tiếng cá nhân. Nhờ có tự nhận thức chiến lược, nhà lãnh đạo có thể chủ động điều chỉnh hoặc kiềm chế những hành vi không phù hợp với môi trường làm việc chuyên nghiệp. Với người có xu hướng cảm xúc thất thường, điều này đồng nghĩa với việc học cách kiểm soát cảm xúc trong một “biên độ” có thể chấp nhận được đối với người khác. 

Chiến lược dành cho những người có xu hướng cảm xúc thất thường (Excitable) 

Một nhà lãnh đạo có điểm Excitable cao nên tiếp tục phát huy đam mê, năng lượng và sự nhiệt huyết của mình, đó là những phẩm chất có giá trị. Tuy nhiên, điều quan trọng là không để cảm xúc vượt khỏi tầm kiểm soát. Tin vui là khả năng kiểm soát hành vi thông qua việc điều tiết cảm xúc hoàn toàn có thể được rèn luyện. 

Trước hết, nhà lãnh đạo nên phân tích các tình huống thường khiến họ cảm thấy thất vọng hoặc mất bình tĩnh. Việc học cách nhận diện các dấu hiệu hoặc tác nhân kích hoạt sẽ giúp họ tạm dừng trước khi phản ứng, từ đó tạo ra khoảng cách cần thiết với tình huống để tránh gửi đi những thông điệp tiêu cực ngoài ý muốn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc của đội ngũ. 

Về lâu dài, những nhà lãnh đạo có điểm Excitable cao có thể từng bước xây dựng khả năng phục hồi (resilience) bằng cách hiểu được giới hạn chịu đựng của bản thân trước áp lực. 

Khi bắt đầu một dự án mới đầy hứng khởi, nhà lãnh đạo nên cân bằng sự nhiệt tình của mình với những kỳ vọng thực tế để duy trì động lực khi những trở ngại không thể tránh khỏi xuất hiện. Khi đối mặt với khó khăn, hãy cam kết theo đuổi đến cùng. Việc kiên trì với các kế hoạch và chiến lược đã đề ra sẽ giúp duy trì tiến độ công việc và từng bước xây dựng hình ảnh một người lãnh đạo đáng tin cậy, nhất quán. 

Tìm một người đồng hành giúp phản biện và giữ bạn có trách nhiệm, lắng nghe phản hồi từ những đồng nghiệp tin cậy và minh bạch với đội ngũ về các nỗ lực phát triển cá nhân, tất cả những điều này sẽ giúp bạn xác định rõ ranh giới giữa cảm xúc tích cực và cảm xúc quá mức.